Naim FRASHERI-Deshira e vertet e Shqiptareve 1886

"Dëshira e vërtetë e shqiptarëve"*(1886).

-E përktheu nga greqishtja Pano ÇUKA

vazhdim...

"Kush qe, vallë, atëherë ai prijësi i kombit, Ai trimi sypatrembur dhe ajo shqiponjë mali?"

** *
Mos qe Marsi a Minerva, a mos qe Zeusi vetë?Ti, o muzë gojëartë, që njeh mirë të vërtetën,Thuaje emërin e ndritur, emërin e perëndijtë,Këndo, o hyjni fisnike, trimërin' e tij të rrallë.Lëri mitet e Homerit për Akilin këmbëshpejtë,Lër Eneun adhuronjës dhe përrallat e Virgjilit,Se heroi i vërtetë tani njihet nga të gjithë,Është prijsi i shqiptarve, është Skënderbeu i madh.Lumthi ti, shpirt i pamort! Lumja ti, zemër hyjnore!Ti, o emër shumë i dashur, emër hyjnor, aq i ëmbël,Ti je shembull dashurie, ti je monument virtyti,Manument patriotizmi, trimërie dhe lavdie!Ty, o bir fisnik, i lartë, i atdheut të shumvojtur,Shqipëtarët ta nderojnë emërin dhe kurdoherëE shqiptojnë veç me lotë dashurie dhe respekti,Se ta njohinë lavdinë, njohin bëmat burrërore.Kur do vijë vallë dita të të ngrenë monumentin,Të përgjunjenë me zjarr para këmbëve të tua?Trimërit' e tua, prijës, dhe fitoret legjendareNe, pasardhësit, na mbushin me guxim e burrëri.Kur ti vdiqe, na ke lënë neve një atdhe të lirëDhe e lirë do të jetë Shqipëria jote prapë.Varri yt siç i ka hije do nderohet mot e jetë.Nëpër shekuj do të rrojnë emri dhe veprat e tua.Pra, vraponi, o miq të mi, mëmëdhetarë vraponi,Me një qëllim, një dëshirë, përpara për Shqipërinë!O vëllezër shqipëtarë, o ju bij të mëmëdheut,Ne të gjithë një komb jemi, një gjak, një fis e një farë,Të gjithë të njëjtit shpirt e të njëjtës zemër jemi,Ne kemi të njëjtat ndjenja dhe të njëjtën gjuhë flasim,Ne nuk jemi kurrsesi as turq, as grekër, as sllavë,Jemi vetëm arbërorë, shqipëtarë zemërtrima,Dhe ky emër i nderuar, i lavdishëm ësht' ngahera.Kush s'nderon kombin e vet, ai ësht' i ndyr,' i poshtër,Ai është gënjeshtar, është tradhëtor i ulët.Mjer' ai që i jep puthjen e tradhtis' kombit të vet,Mëmëdheut dhe të birit të të lartit zot në qiell!Deri kur, o miq të dashur, do mundin këta të huajTë na kthejnë ne në kafshë me atë shkopin e Çirçës?Deri kur për interesat e të tjerve do punojmë?Pse të tjerve t'u shërbejë gjith kjo mendje e trimëri?Mjerë ne! pse për të huajt kaq flijime e vetmohim?O sa vepra madhështore kanë bërë shqipëtarët,Por më kot, se të dobishme qenë vetëm për të tjerë!Ne, medet, vam' u shërbyem turqëve, vrasësve tanë,Bishave t'egra mongole, që veç dëm na kanë prurë!O miq, gjaku i shqiptarit është derdhur kurdoherëQë të rrojn' ata përbindsha, ata turq shkatërrimtarë.Sa tmerr të ndihmosh armiqtë e atdheut tënd të dashur!Dhe një gjë të till' e bënë kaqë burra të dëgjuar!Cilët qenë ata që jetë shtetit të turqve i dhanë?Qyprylinjtë dhe të tjerë të gjith' ishin shqipëtarë.Shqipëria ime e dashur, mëmëdheu im i shtrenjtë,Të kesh kaq burra në zë dhe të jesh akoma skllave!Ti të kesh Mehmet Alinë dhe Ibrahimin me shokë,Ata të shpëtojn' Egjiptin dhe ti të tiranizohesh!Ç'fat i mjer', i mallëkuar, oh çfarë mynxyr' e zezë!

** *

Të kesh Boçarin, Xhavellën, Miaulin, Bubulinën,E shumë heronj të tjerë, dhe ata të mos përpiqenPër ty, Shqipëria ime, po për grekët e Greqinë!O heronj të paharruar, u munduat kot së koti,Me të shenjtin gjakun tuaj, me armët tuaja të lara,Me atë gjuhën e shenjtë flaku zgjedhën tej Greqia.Ju si burra të vërtetë me zell e me zjarr luftuat,Po, për fatin ton' të keq, përfituan ca të tjerë.Dhe u shojtën për së dyti shpresat tuaja të shenjta.N'atë vend që ju, o trima, e çliruat aso kohe,Erdhën lajkësit e turqve, bizantinë dhe romej,Fanarjotë dhelparakë edhe kalemxinj të ulët,Komb' i lirë, çobaxhinjtë nga qenë edhe nga s'qenë,Me fjalë të tjera grekët, ata miqtë tan' të mirë,Dhe ju quajtën të huaj, ju thanë "palarvanites".Dhe ata mosmirënjohës, o sa keq, gërmuan varretDhe shpërndanë nëpër rrugët eshtrat tuaja të shenjta.Vetëm rastësisht një herë ata shprehën të vërtetënSe vërtet jeni shqiptarë dhe porsi të huaj jeni.Të ushqesh në gji një gjarpër të helmuar, të pabesë,Dhe të bëjë çmos ngahera si e si të të helmojë.Ç'doni ju nga Shqipëri? Grekër, me siguri doniQë të vrisni djemt' e Piros fshehurazi me një tjegull.Po të rremat, djallëzitë, asnjëherë s'japin fryte.Gjer më sot, më thoni, vallë, sa bullgar' u bënë grekër?Kush kërkon që të këmbejë kombësin', gjuhën e mëmës,Të mohoj' atdhenë, ndjenjat, ai do të jetë kafshë.Si? Ju duket e arsyeshme, o filiza të Sokratit?Dhe a është, vall', e mundur të harrojë komb' i tërëGjuhën e tij amëtare, t'i humbasë që të gjitha?Fjalët ua mbuloft' harresa, posht' e rrema, djallëzia!Ju kë quani si trima patriotë, kë nderoni,Miltiadhn', Themistoklinë, Qimonin, Epaminondën,Apo Pausanin' e ndyrë, Efialtin e pacipë?Djallin që tradhton atdhenë nuk e do as mëma vetë.A nuk është mëmëdheu më i dashur, i nderuar,Nga çdo gjë e mir' në botë, nga prindët e farefisi,Nga fëmijët dhe nga miqtë? A ka ndjenjë më fisnikeSe ndjenj' e atdhetarisë edhe se ndjenj' e lirisë?Si? Qenkemi ne grekër? Jo, më falni! Jemi vetëmAlvanitër, miq të dashur, jemi vetëm shqipëtarë.Çdo gjë tjetër është sharje, fyerje dhe blasfemi.Të ndërrojmë emrin tonë kombëtar? Mos qofë thënë!Ashtu si fjala grek është për ju e shtrenjtë, e dashur,Dhe për ne fjala shqiptar është e shenjtë dhe e çmuar.Nëse thoni që edhe ju jeni, gjithashtu, pellazgë,Dihetë se pellazgjikë janë kaq e kaë kombe:Italianët e francezët dhe psanjollët e të tjerë.Pra, ju jeni italianë? Mos ju quajtën francezë?Po, të gjithë jemi pjellë të Adamit e të Evës.Porse çdo njeri një kombi i takon dhe një detyrëËshtë e shenjtë dhe hyjnore: "Të luftojë për atdhenë!"Jeni, thoni, të krishterë. Shumë bukur. po mos vallëDuhet që çdo i krishterë të jetë dhe grek pa tjetër?Evropainët që të gjithë janë, dihet, të krishterë,Po nuk janë aspak grekë dhe as ndjenja greke kanë.As Krishti as apostojtë s'kanë qenë kurrë grekë.Kombësin' e Jezu Krishtit që të gjith' e dinë mirë.A, qenkeni ortodoksë. Shumë bukur. Po dhe rusëtDhe të gjithë sllavët rrotull gjithashtu jan' ortodoksë.Dhe ata ndaj fesë, ndofta, mund të jenë më besnikë,Atëherë përse grekët nuk janë asfare sllavë?Po atë besim e kishë kanë dhe grekët dhe sllavët,Dhe, madje, armëtë sllave, mbrojtja dhe kujdesi i tyre,Në çdo rast ndihmuan grekët sa u dhan' e Thesalinë.Po në vend që miq me sllavët të jenë, paskëtaj, grekët,........
** *

vijon.